کتاب سبک شناسی شعر | دکتر سیروس شمیسا
انتشارات میترا
نقد ادبی
سبک‌شناسی شعر
تحلیل تطبیقی سبک‌های شعر فارسی از آغاز تا معاصر
خلاصه کتاب «سبک‌شناسی شعر»
این اثر به بررسی دقیق و تحلیلی سبک‌های اصلی شعر فارسی می‌پردازد:
کتاب سبک شناسی شعر در نه فصل نوشته شده است. در فصل اول توضیحی راجع به مفهوم سبک و سبک شناسی در ادبیات داده شده، بعد سبک های شعر فارسی را به ترتیب پدید آمدنشان توضیح داده که از سبک خراسانی شروع می شود و با سبک نو تمام. متن روانی دارد، و برای خوندن این کتاب لازم نیست که اطلاعات ادبی بالایی داشته باشید. مباحث را از ابتدا، به صورت کاملا ساده و روان شروع می کند و راجع به هر سبک توضیحات کامل می دهد همراه مثال. سبک در ادبیات عبارت است از روش و شیوه‌ای خاص که گوینده یا نویسنده، ادراک و احساس خود را با آن بیان می‌کند. سیروس شمیسا که خود نیز به سبک‌شناسی شعر و نثر ایران پرداخته است و کتاب‌هایی نیز در این زمینه به چاپ رسانده‌است بر این باور است این ملک الشعرای بهار بوده است که برای نخستین بار فن سبک شناسی را در ایران پایه گذاشته و کتاب «سبک‌شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی» یا همان سبک شناسی معروف نثر را نگاشته است. ظاهرا بهار نخستین کسی است که واژۀ سبک را در شعر آورده‌است و شاعران پیش از او در این مورد از واژه‌هایی چون «طراز» و «طریق» و «شیوه» و امثال این‌ها استفاده می‌کردند.
در هر بخش، ویژگی‌های زبانی، فکری، تصویری و موسیقایی سبک‌ها با تکیه بر نمونه‌هایی از شاعران شاخص همان دوره تحلیل می‌شود. نویسنده نشان می‌دهد که تفاوت سبک‌ها تنها در واژگان نیست بلکه از دگرگونی اندیشه، عاطفه و نگاه شاعر به انسان و جهان سرچشمه می‌گیرد.
آنچه در کتاب «سبک‌شناسی شعر» خواهید خواند
- چیستی و تعریف سبک از دیدگاه زبان‌شناسی و نقد ادبی
- تقسیم‌بندی تاریخی سبک‌های شعر فارسی
- تحولات تصویری و موسیقایی در گذر زمان
- بررسی سبک‌های خراسانی، عراقی و هندی با نمونه اشعار
- پیوند سبک با روان‌شناسی بیان شاعر
- تحلیل تطبیقی شعر معاصر و دگرگونی در ساخت استعاره و وزن
ویژگی‌های منحصربه‌فرد کتاب «سبک‌شناسی شعر»
- تلفیق نظریه‌های کلاسیک با مبانی زبان‌شناسی مدرن
- نثر علمی، روان و آموزشی با نظام مثال‌مند
- معرفی چارچوب سبک‌شناسی بومی در برابر مدل‌های غربی
- منبع مرجع تمام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی ادبیات فارسی
- ارائه‌ی دیدگاه پژوهش‌محور برای تحلیل شعر معاصر
کتاب «سبک‌شناسی شعر» به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟
به دانشجویان و مدرسان ادبیات فارسی، منتقدان ادبی، پژوهشگران حوزه‌ی زبان و شعر، و هر علاقه‌مند به تحلیل ساختار و دگرگونی شعر فارسی.
آشنایی با نویسنده کتاب | دکتر سیروس شمیسا
دکتر سیروس شمیسا (زادهٔ ۱۳۲۷ در رشت) از برجسته‌ترین منتقدان و استادان زبان و ادبیات فارسی در نیم‌قرن اخیر است. او تحصیلات خود را در رشته‌ی ادبیات فارسی در دانشگاه تهران به پایان رساند و سال‌ها به تدریس در دانشگاه‌های ایران پرداخت. شمیسا با آثاری همچون «سبک‌شناسی نثر»، «سبک‌شناسی شعر»، «نگاهی تازه به بدیع» «بیان»، «نقد ادبی» و «شاعرانه‌ی زبان» شیوه‌ای علمی، نو و تحلیلی در آموزش و نقد ادبی پدید آورد که به‌سرعت جای خود را در دانشگاه‌ها و پژوهش‌های ادبی باز کرد.
نگاه او در آثارش بر پیوند زیباشناسی سنتی با رویکردهای زبان‌شناسی و روان‌شناسی ادبیات استوار است. نثر روشن و نظام‌مند، ارجاع دقیق به متون کلاسیک و کوشش در بومی‌سازی نظریه‌های نقد نو، از ویژگی‌های انحصاری کار شمیسا به شمار می‌رود. بسیاری از کتابهای او سال‌هاست به‌عنوان منابع اصلی آزمون‌های کارشناسی ارشد و دکتری ادبیات فارسی تدریس می‌شوند.
از میان شاگردان و پژوهشگران این حوزه، شمیسا به عنوان یکی از پایه‌گذاران جریان تحلیل سبک در ایران شناخته می‌شود. آثار او مرجع معتبر برای نویسندگان، مدرسان، دانشجویان نقد ادبی و بلاغت است و در کنار پژوهش، به بازنگری در مفاهیم سنتی بیان، بدیع و معنی‌شناسی یاری رسانده.
شمیسا همچنان از چهره‌های تأثیرگذار در پژوهش ادبیات فارسی معاصر است و رویکرد آموزشی‌اش، نسل جدید منتقدان را به ساختارگرایی بومی در ادبیات فارسی نزدیک کرده است.
