«تفکر سریع و کند» نام شاهکاری است نوشته «دانیل کانمن» نویسنده و روانشناس مشهور آمریکایی است، به جرات این کتاب را جزو 10 کتاب برتر در حوزه مدیریت و روانشناسی دانست که در سال های اخیر منتشر شده است. «دانیل کانمن» در این کتاب پرطرفدار و پرفروش، ما را به سفری دگرگون کننده به اعماق ذهن می برد و دو سیستم تفکر در بشر را تشریح می کند: سیستم اول، سریع، شهود-محور و عاطفی است و سیستم دوم، کندتر، مشورت-محور و منطق گراتر است. کانمن توانایی های خارق العاده و البته نقاط ضعفِ تفکر سریع را آشکار می کند و تأثیر فراگیر ادراک های شهود-محور را بر تفکرات و رفتارهای ما نشان می دهد. سختی های پیش بینیِ این که چه عواملی ما را در آینده خوشحال خواهند کرد، چالش های داشتن فهمی عاقلانه و درست از ریسک پذیری در زندگی حرفه ای و شخصی، و تأثیر عمیق جانبداری های ذهنی بر تمامی جنبه های ریز و درشت زندگی انسان را تنها از طریق رسیدن به درکی درست از چگونگی کارکرد این دو سیستم در کنار یکدیگر می توان فهمید؛ سیستم هایی که تمامی قضاوت ها و تصمیمات ما را شکل می دهند.
خلاصه‌ای از آنچه در کتاب تفکر سریع و کند خواهید خواند:
خطاهای سیستماتیک، همان سوگیری‌ها و خطاهای شناختی هستند که می‌توان آن‌ها را در شرایط خاصی پیش‌بینی کرد؛ به‌عنوان مثال، پیش‌بینی می‌شود وقتی گوینده‌ای خوش‌تیپ و با اعتمادبه نفس پا به صحنه می‌گذارد، تماشاگران نظرات او را مطلوب‌تر از حد واقعی آن قضاوت می‌کنند. اصطلاح تشخیصی خاصی برای این سوگیری وجود دارد که پیش‌بینی، شناخت و درک آن را آسان‌تر می‌کند؛ اثر هاله‌ای.
بیشتر مطالب این کتاب دربارۀ سوگیری‌های شهودی است. بااین حال، تمرکز روی خطاها به معنی زیر سؤال بردن یا لکه‌دار کردن هوش آدمی نیست. اکثر افراد در بیشتر مواقع (از نظر ذهنی) سالم هستند و بیشتر قضاوت‌ها و اعمالشان مناسب‌اند. در هر قدمی که در زندگی به جلو پیش می‌روند، به طور معمول اجازه می‌دهند برداشت‌ها و احساسات راهنمای مسیرشان باشند و اعتمادی که به باورها و ترجیحات شهودی خود دارند، معمولاً قابل توجیه است. اما همیشه این گونه نیست، چراکه ما حتی وقتی در حال اشتباه کردن هستیم نیز اغلب به خودمان مطمئنیم. در نتیجه، به احتمال زیاد شاهدی بی‌طرف بیشتر از خودمان بتواند خطاهایمان را ببیند.
عملکرد دو سیستمی:
وقتی با مسئله‌ای روبه‌رو می‌شوید -انتخاب حرکت مهرۀ شطرنج یا تصمیم‌گیری راجع به سرمایه‌گذاری در سهام- ماشین تفکر شهودی بهترین کاری را که از دستش بر می‌آید، انجام می‌دهد. اگر شخص تخصص مرتبط با موضوع را داشته باشد، موقعیت را تشخیص می‌دهد و به احتمال زیاد راه‌حل شهودی که به ذهنش خطور کرده است، درست خواهد بود. اما در برخی مواقع برخلاف آنچه تصور می‌شود نیاز به بهره‌گیری از تفکر کنترل شده‌تری است. دنیل کانمن در کتاب تفکر سریع و کند این دو تفکر را سیستم ۱ و سیستم ۲ نامیده است:
سیستم ۱ به‌طور خودکار و بسیار سریع عمل می‌کند، تلاش زیادی نمی‌طلبد یا در مواردی بی‌نیاز به هر گونه تلاشی است و فرد هیچ‌گونه حس کنترل ارادی بر آن ندارد.
سیستم ۲ توجه را به فعالیت‌های ذهنی پرتلاشی که لازم دارد، نظیر محاسبات پیچیده، معطوف می‌کند. عملکرد سیستم ۲ اغلب با تجربۀ ذهنی عاملیت، انتخاب و تمرکز همراه است.
دیدگاه خود را بنویسید