کتاب تفکر سریع و کند | دانیل کانمن | ترجمه فاطمه امیدی

خلاصه‌ای از آنچه در کتاب تفکر سریع و کند خواهید خواند:

خطاهای سیستماتیک، همان سوگیری‌ها و خطاهای شناختی هستند که می‌توان آن‌ها را در شرایط خاصی پیش‌بینی کرد؛ به‌عنوان مثال، پیش‌بینی می‌شود وقتی گوینده‌ای خوش‌تیپ و با اعتمادبه نفس پا به صحنه می‌گذارد، تماشاگران نظرات او را مطلوب‌تر از حد واقعی آن قضاوت می‌کنند. اصطلاح تشخیصی خاصی برای این سوگیری وجود دارد که پیش‌بینی، شناخت و درک آن را آسان‌تر می‌کند؛ اثر هاله‌ای.

بیشتر مطالب این کتاب دربارۀ سوگیری‌های شهودی است. بااین حال، تمرکز روی خطاها به معنی زیر سؤال بردن یا لکه‌دار کردن هوش آدمی نیست. اکثر افراد در بیشتر مواقع (از نظر ذهنی) سالم هستند و بیشتر قضاوت‌ها و اعمالشان مناسب‌اند. در هر قدمی که در زندگی به جلو پیش می‌روند، به طور معمول اجازه می‌دهند برداشت‌ها و احساسات راهنمای مسیرشان باشند و اعتمادی که به باورها و ترجیحات شهودی خود دارند، معمولاً قابل توجیه است. اما همیشه این گونه نیست، چراکه ما حتی وقتی در حال اشتباه کردن هستیم نیز اغلب به خودمان مطمئنیم. در نتیجه، به احتمال زیاد شاهدی بی‌طرف بیشتر از خودمان بتواند خطاهایمان را ببیند.

عملکرد دو سیستمی:

وقتی با مسئله‌ای روبه‌رو می‌شوید -انتخاب حرکت مهرۀ شطرنج یا تصمیم‌گیری راجع به سرمایه‌گذاری در سهام- ماشین تفکر شهودی بهترین کاری را که از دستش بر می‌آید، انجام می‌دهد. اگر شخص تخصص مرتبط با موضوع را داشته باشد، موقعیت را تشخیص می‌دهد و به احتمال زیاد راه‌حل شهودی که به ذهنش خطور کرده است، درست خواهد بود. اما در برخی مواقع برخلاف آن‌چه تصور می‌شود نیاز به بهره‌گیری از تفکر کنترل شده‌تری است. دنیل کانمن در کتاب تفکر سریع و کند این دو تفکر را سیستم ۱ و سیستم ۲ نامیده است:

سیستم ۱ به‌طور خودکار و بسیار سریع عمل می‌کند، تلاش زیادی نمی‌طلبد یا در مواردی بی‌نیاز به هر گونه تلاشی است و فرد هیچ‌گونه حس کنترل ارادی بر آن ندارد.

سیستم ۲ توجه را به فعالیت‌های ذهنی پرتلاشی که لازم دارد، نظیر محاسبات پیچیده، معطوف می‌کند. عملکرد سیستم ۲ اغلب با تجربۀ ذهنی عاملیت، انتخاب و تمرکز همراه است.