کتاب “ترس و لرز” بر پایه داستان ابراهیم و اسماعیل در کتاب مقدس بنا شده است. کیرکگور تلاش میکند تا وحشت و اضطراب ابراهیم را درک کند، زمانی که خداوند به او فرمان میدهد پسرش، اسحاق، را برای قربانی کردن به سرزمین موریا ببرد. او به ویژه بر “جهش ایمانی” ابراهیم تمرکز دارد؛ آن لحظهای که ابراهیم بدون درک عقلانی، به فرمان خدا عمل میکند.
مفاهیم کلیدی کتاب "ترس و لرز":
- ایمان: کیرکگور ایمان را فراتر از عقل و منطق تعریف میکند. ایمان برای او، نوعی “تعلق خاطر بی قید و شرط” به خداوند است که فرد را قادر میسازد تا در برابر عقلانیت بایستد و به ندای الهی پاسخ دهد.
- اضطراب (ترس و لرز): اضطراب در این کتاب، ناشی از مواجهه با امر متعالی و در عین حال، آگاهی به محدودیتهای انسانی است. این اضطراب، بخشی جداییناپذیر از تجربه ایمانی است.
- شوالیه تسلیم: کیرکگور سه مرحله برای رسیدن به ایمان معرفی میکند: شوالیه تسلیم، که ابراهیم نمونه اعلای آن است. این شوالیه، با وجود اضطراب و ترس، به ندای الهی گوش فرا میدهد و خود را وقف آن میکند.
- کمدی و تراژدی: کیرکگور معتقد است که ایمان، هرچند در ظاهر تراژیک به نظر میرسد (مانند قربانی کردن فرزند)، اما در باطن میتواند نوعی کمدی باشد، زیرا فرد با تسلیم شدن به اراده الهی، به آرامش و رستگاری دست مییابد.
اهمیت و تاثیر:
“ترس و لرز” به دلیل تحلیل عمیق و چالشبرانگیز از ایمان و رابطه انسان با خدا، تأثیر زیادی بر فلسفه اگزیستانسیالیسم و الهیات گذاشته است. کیرکگور با این کتاب، خواننده را به تأمل در مورد معنای واقعی ایمان و چالشهای آن دعوت میکند.
این کتاب به دلیل پیچیدگیهای فلسفی و زبانی، گاهی دشوار تلقی میشود، اما درک آن میتواند دیدگاه عمیقی نسبت به دین، اخلاق و وجود انسان ارائه دهد. نشر نی این کتاب را با ترجمه عبدالکریم رشیدیان منتشر کرده است.