کتاب “ترس و لرز” اثر سورن کیرکگور، که در سال ۱۸۴۸ منتشر شد، یکی از آثار برجسته فلسفی و دینی اوست. کیرکگور که به عنوان یکی از تاثیرگذارترین فیلسوفان قرن نوزدهم شناخته می‌شود، در این کتاب به بررسی عمیق مفاهیمی چون ایمان، اضطراب، و سرسپردگی می‌پردازد. این فیلسوف بزرگ در کتاب ترس و لرز، به کاوش در روانشناسی دین می پردازد و سوال «ایمان چیست؟» را در بستر ارتباط عاطفی و روانشناختی میان انسان و خدا مطرح می کند. کی یرکگور با نثری فوق العاده روان و روشن، این مسئله ی سخت و پیچیده را بررسی می کند و از روش های مختلف تفسیر داستان کهن ابراهیم به منظور انتقال مفاهیم مورد نظر خود بهره می گیرد. سورن کی یرکگور علاوه بر تأثیری شگرف بر الهیات مسیحیت پروتستان، اگزیستانسیالیسمِ سده ی بیستم را پیش بینی کرد و بسیاری از جان مایه های این مکتب فکری را بنیان نهاد.
کتاب “ترس و لرز” بر پایه داستان ابراهیم و اسماعیل در کتاب مقدس بنا شده است. کیرکگور تلاش می‌کند تا وحشت و اضطراب ابراهیم را درک کند، زمانی که خداوند به او فرمان می‌دهد پسرش، اسحاق، را برای قربانی کردن به سرزمین موریا ببرد. او به ویژه بر “جهش ایمانی” ابراهیم تمرکز دارد؛ آن لحظه‌ای که ابراهیم بدون درک عقلانی، به فرمان خدا عمل می‌کند.
مفاهیم کلیدی کتاب "ترس و لرز":
- ایمان: کیرکگور ایمان را فراتر از عقل و منطق تعریف می‌کند. ایمان برای او، نوعی “تعلق خاطر بی قید و شرط” به خداوند است که فرد را قادر می‌سازد تا در برابر عقلانیت بایستد و به ندای الهی پاسخ دهد.
- اضطراب (ترس و لرز): اضطراب در این کتاب، ناشی از مواجهه با امر متعالی و در عین حال، آگاهی به محدودیت‌های انسانی است. این اضطراب، بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه ایمانی است.
- شوالیه تسلیم: کیرکگور سه مرحله برای رسیدن به ایمان معرفی می‌کند: شوالیه تسلیم، که ابراهیم نمونه اعلای آن است. این شوالیه، با وجود اضطراب و ترس، به ندای الهی گوش فرا می‌دهد و خود را وقف آن می‌کند.
- کمدی و تراژدی: کیرکگور معتقد است که ایمان، هرچند در ظاهر تراژیک به نظر می‌رسد (مانند قربانی کردن فرزند)، اما در باطن می‌تواند نوعی کمدی باشد، زیرا فرد با تسلیم شدن به اراده الهی، به آرامش و رستگاری دست می‌یابد.
اهمیت و تاثیر:
“ترس و لرز” به دلیل تحلیل عمیق و چالش‌برانگیز از ایمان و رابطه انسان با خدا، تأثیر زیادی بر فلسفه اگزیستانسیالیسم و الهیات گذاشته است. کیرکگور با این کتاب، خواننده را به تأمل در مورد معنای واقعی ایمان و چالش‌های آن دعوت می‌کند.
این کتاب به دلیل پیچیدگی‌های فلسفی و زبانی، گاهی دشوار تلقی می‌شود، اما درک آن می‌تواند دیدگاه عمیقی نسبت به دین، اخلاق و وجود انسان ارائه دهد. نشر نی این کتاب را با ترجمه عبدالکریم رشیدیان منتشر کرده است.
دیدگاه خود را بنویسید