آشنایی با عبدالرزاق قورنه (گورنا) برنده جایزه نوبل ادبیات سال 2021

عبدالرزاق قورنه یا عبدالرزاق گورنا (گورنه)  نویسنده متولد زنگبار کشور تانزانیا و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۲۱ است. و آخرین نفری است که تاکنون برنده جایزه نوبل ادبیات شده است.پیش‌تر آخرین برنده نوبل ادبیات «لوییز گلیک» شاعر ۷۷ساله آمریکایی بود که برای «صدای شاعرانه متمایزی که با زیبایی ساده تجربه‌های شخصی را جهانی کرده است» به عنوان برنده نوبل ادبیات ۲۰۲۰ معرفی شده بود. 

عبدالرزاق  گورنا 73 سال دارد و  به گفته آکادمی نوبل وی به دلیل «نوشته‌های رسوخگر و دلسوزانه در زمینه تأثیرات استعمار و سرنوشت پناهجویان در شکاف میان فرهنگ‌ها و قاره‌ها» شایسته دریافت این جایزه تشخیص داده شده‌است نام او در زبان مادریش سواحلی Gurnah است و بیشتر کارهای او نیز در مورد سواحل شرق آفریقا یا زنگبار است.گورنه در سال ۲۰۰۶ به عضويت انجمن سلطنتی ادبیات پذيرفته شد و در ۷ اکتبر ۲۰۲۱، "به دلیل ریزبینی آشتی ناپذیر و دلسوزانه اش دربارهٔ تأثیر استعمار و سرنوشت پناهجویان در خلیج میان فرهنگ‌ها و قاره‌ها" جایزهٔ نوبل ادبیات را دریافت کرد.وی ویراستار کتاب A Companion to Salman را نیز انجام داده است که در سال «۲۰۰۷» توسط دانشگاه کمبریج منتشر شده‌. گورنا داور چند جایزه ادبی نیز بوده‌  از جمله جایزه کین برای نویسندگی آفریقایی و جایزه بوکر.

«عبدالرزاق گورنا» متولد 20 دسامبر سال 1348 میلادی در شهر سلطان نشین زنگبار است . گورنا سالهاست در بریتانیا زندگی می‌کند و به زبان انگلیسی تسلط کامل دارد و اکثر کتابهایش را به زبان انگلیسی می‌نویسند .

تا کنون ۱۰ رمان و یک مجموعه داستان کوتاه از وی منتشر شده است که مهمتریت آثار وی علارتند از  «مادرم در یک مزرعه در آفریقا زندگی می‌کرد» (۲۰۰۶) منتشر کرده است. رمان «بهشت» از مهم‌ترین آثار او محسوب می‌شود که در سال ۱۹۹۴ به فهرست کوتاه جایزه «بوکر» راه یافته بود. «گریز» (۲۰۰۵) و «کنار دریا» (۲۰۰۱) دو رمان معروف دیگر این نویسنده هستند که هر دو به جمع نامزدهای اولیه جایزه «بوکر» راه یافته بودند. همچنین «زندگی پس از مرگ» (۲۰۲۰) آخرین رمان «گورنا» است که به جمع نامزدهای نهایی جایزه «جورج اورول» راه یافته بود.

از معروف‌ترین چهره‌های ادبی جهان که نوبل ادبیات را در فهرست افتخارات خود دارند می‌توان به ارنست همینگوی، جرج برنارد شاو، هرمان هسه، توماس الیوت، ویلیام فاکنر، آلبر کامو، ساموئل بکت، پابلو نرودا، هاینریش بل، گابریل گارسیا مارکز، تونی موریسون، گونتر گراس، ارنست همینگوی، اورهان پاموک، دوریس لسینگ، هرتا مولر، ماریو بارگاس یوسا و آلیس مونرو اشاره کرد.  

آلفرد نوبل (۱۸۳۳ تا ۱۸۶۹) شیمی‌دان، مهندس، مخترع و تاجر سوئدی که برای کشف دینامیت و مالکیت کارخانه اسلحه‌سازی بوفور سوئد مشهور است؛ کمی قبل از مرگ در ۲۷ نوامبر ۱۸۹۵ سومین و آخرین وصیت‌نامه خود را نوشت و در آن تمام اموال و منافع حاصل از آن را به اهدای پنج جایزه نوبل در رشته‌های شیمی، فیزیک، زیست شناسی یا پزشکی، ادبیات و صلح اختصاص داد.

نوبل آکادمی سوئد را به عنوان مسوول تعیین برنده نوبل ادبیات و اهدای آن تعیین کرد. وی به طور خاص وصیت کرد این جایزه هر ساله به فردی اعطا شود که در یک سال گذشته شاهکارترین اثر ادبی را در بهترین شکل ارائه داده باشد.

با وجود صراحت وصیت‌نامه نوبل، اولین جایزه در سال ۱۹۰۱ و پنج سال بعد از درگذشت وی اعطا شد.  این جایزه در سال‌های ۱۹۱۴، ۱۹۱۸، ۱۹۶۵، ۱۹۴۰، ۱۹۴۱، ۱۹۴۲ و ۱۹۴۳ به دلیل نبود اثری درخور با مشخصات موردنظر، به کسی اهدا نشد. سال ۲۰۱۸ نیز بدون اعلام برنده نوبل ادبیات گذشت و جایزه این دوره سال بعد به طور مشترک با برنده سال ۲۰۱۹ اعلام شد.

کتابهای منتشر شده از «عبدالرزاق گورنا»

• «راه زائران» (۱۹۸۸)
• «داتی» (۱۹۹۰)
• «بهشت» (۱۹۹۴)
• «سکوت تحسین آمیز» (۱۹۹۶)
• «کنار دریا» (۲۰۰۱)
• «فرار از خدمت سربازی» (۲۰۰۵)
• «آخرین هدیه» (۲۰۱۱)
• «قلب شنی» (۲۰۱۷)
• «زندگی پس از مرگ» (۲۰۲۰)

داستان کوتاه

• «مادرم در مزرعه ای در آفریقا زندگی می‌کرد» (۲۰۰۶)

منابع:ویکی پدیا.ایبنا.ایسنا.ایرنا