کتاب بابک خرمدین | جلال برگشاد
ترجمه رضا انزابى‌نژاد، رحيم رئيس‌نيا | انتشارات نگاه
جلال برگشاد که پیش از این رمان بزآت را با الهام م از زندگی دلاورانه « نبی » یکی دیگر از قهرمانان زادگاهش نوشته است، در رمان حاضر به نمایش زندگی حماسه بار و شگفت بابک پرداخته است.
بابك خرم‌دين رهبر سرخ‌پوشان آذربايجانى يكى از قهرمانان ملى ماست. بابك هر چند برخلاف حكومت عباسيان سال‌هاى سال جنگيد، اما با اسلام مخالفتى نداشت و اين را از ميان تعداد زيادياران مسلمانش نيز مى‌توان مشاهده كرد. اين مورد شايد به مذاق كسانى كه مى‌خواهند قيام بابك را بعنوان آخرين قيام مذهبى زرتشتيان ساسان قلم‌داد كنند، خوش نيايد. اما قيام بابك بيش از همه يك قيام طبقاتى بود.
در حالى كه بزرگان و به قول نويسنده كتاب مردان طلاء و نقره دوران خوشى را در اوج شكوه عباسيان و دوران هارون بزرگترين خليفه آنها مى‌گذراندند، جنگ‌هاى كه براى كشورگشائى و يا نگه‌دارى كشورهاى فتح شده در مى‌گرفت بار مالى عظيمى داشت و اين طبقات پايين جامعه و زحمت‌كشان و كشاورزان بودند كه مى‌بايست با ماليات‌هايشان بار مالى آنها و با جان‌هايشان بار مرگ آنها را به دوش بكشند. اين مورد بخصوص در مورد اقليت‌هاى مذهبى كه مى‌بايست ماليات‌هاى چندگانه بپردازند بيشتر رنج‌آور بود. بابك مردى از دل اين دوران است، كه با توجه به نيروى كه در اتحاد ميان مردم است، دست به قيام بر عليه ماليات‌بگيران خليفه مى‌زند.
زندگى بابك تماماً سراسر از سلحشورى و مبارزه براى حمايت از اين مردم است. در اين ميان زحمت‌كشان بسيارى به او پيوستند، اين خيل عظيم افرادى كه با جان و دل بر عليه زورگيران به پا خواسته بودند خلفاى عباسى را ترساند. بخصوص كه ضعف اين خلفاً در مهار اين شورشى كه در كنار گوششان بود، باعث شد كه در نقاط دورتر قلمرو پهناور عباسى مانند اندلس، خراسان، مصر و سيستان شورش‌هاى سر بگيريد. در مجموع خلفا عباسى با جمع‌آورى نيروى زيادى توانستند شورش بابك را سركوب بكنند، اما اين امر به ديگران از قبيل طاهر در خراسان و يعقوب ليث در سيستان كمك كرد كه قيام خودشان را پيش ببرند و به عنوان اولين قيام‌هاى ايرانيان مسلمان به جهت براندازى عباسيان ماندگار تر باشند. اين در حالى است كه عباسيان خود به دست ايرانيانى از قبيل ابومسلم به خلافت رسيدند و باز اين ايرانيان بودند كه مامون را يارى كردن تا برادرش امين را شكست بدهد. اما تمام ايرانيانى كه به عباسيان كمك كردند تنها از آنها خيانت ديدند و بزرگانى مثل ابومسلم و جعفر برمكى سر خود را در اين ميان از دست دادند.
