کتاب دو گفتار تاریخی از دوره نادرشاه | آرتاک ماقالیان (نسخه ارمنی)

 این کتاب دربرگیرندۀ دو گفتار تاریخی از دورۀ نادرشاه است که به دست دو نویسندۀ متفاوت نوشته شده و در همان سدۀ ۱۸م به زبان ارمنی ترجمه شده است.

گفتار نخست به بیان رویدادهای دوران پایانی حکومت صفویان تا روزگار کریم‌خان زند می‌پردازد و درونمایۀ اصلی آن شرح برآمدن نادرشاه و دوران پر فراز و نشیب پادشاهی اوست.

گفتار دوم که به‌دست دیپلماتی کارکشته نگاشته شده، در بیان علت تیرگی روابط نادرشاه و پسرش رضاقلی میرزا است؛ نکته‌ای که به کور کردن این شاهزادۀ غیور به دست پدرش انجامید.

نویسندگان هر دو گفتار، غیر ایرانی و مسیحی هستند و هیچ‌گونه وابستگی دینی و سیاسی به زمامداران و مراکز قدرت نداشته‌اند. همروزگاری آنان با بسیاری از رویدادهای نگاشته شده و نگاه مستقل آنان به آنچه در پیرامون خود گذشته است، بر ارزش این دو گفتار