کتاب عادت می کنیم | زویا پیرزاد
نشر مرکز
📖 خلاصه کتاب "عادت می کنیم" اثر زویا پیرزاد
داستان حول محور آرمن، شخصیت اصلی رمان و سایر اعضای خانواده اش میچرخد که در شهری در شمال ایران زندگی میکنند. آرمن، پسری نوجوان است که درگیر بلوغ فکری و عاطفی است و در عین حال، با تنشهای خانوادگی، تفاوتهای نسلی و انتظارات اطرافیان روبه‌رو میشود. ورود یک مهمان ناخوانده به خانه، تعادل ظریف زندگی آنها را برهم میزند و روندی از کشمکشها، سکوتهای معنادار و کشف حقایق پنهان را رقم میزند. داستان با تمرکز بر روابط میان اعضای خانواده، از مادربزرگی سنتی گرفته تا والدینی که میان گذشته و حال سرگردانند، تصویری ژرف از «سازگاری اجباری» با شرایط را ترسیم میکند.
مفاهیم و درونمایه ها:
- سازگاری و مقاومت در برابر تغییر:
عنوان کتاب به مفهوم «عادت کردن» به شرایطی اشاره دارد که گاهی ناخوشایند یا غیرمنتظره است. شخصیتها در مواجهه با تحولات زندگی، میان پذیرش وضعیت موجود و تلاش برای تغییر آن دست‌وپنجه نرم میکنند. - شکاف نسلی:
تفاوت نگرش نسل قدیم (پایبند به سنتها و هویت ارمنی) و نسل جدید (درگیر هویت‌یابی در دنیای مدرن) به‌شکل ظریفی در گفت‌وگوها و رفتار شخصیتها نمود پیدا میکند. - تنهایی و سکوت:
بسیاری از شخصیتها، به‌ویژه زنان، در سکوت رنج میکشند و احساسات خود را پنهان میکنند. این سکوت‌ها گاه ناشی از فشارهای اجتماعی یا ترس از قضاوت است. - هویت چندلایه:
تقابل هویت ارمنی و ایرانی شخصیتها، پرسش‌هایی درباره تعلق‌خاطر و تعریف «خانه» را پیش میکشد.
نقل‌قولهای برجسته:
- «عادت کردن شبیه نفس کشیدن است؛ آنقدر ادامه میدهی تا یادت برود که چقدر سخت بوده.»
- «گاهی فکر میکنم همه‌چیز دارد از دست میرود، ولی بعد میبینم فقط دارد عوض میشود.»
ویژگیهای ادبی:
پیرزاد با مهارت بی‌نظیری جزئیات زندگی روزمره (مثل صدای قابلمه ها در آشپزخانه، نور مه آلود شمال یا سکوتهای سنگین میان اعضای خانواده) را به تصویر میکشد. گفت‌وگوها طبیعی و غیرمستقیم‌اند و اغلب از ناگفته‌ها بیشتر از گفته‌ها پرده برمیدارند. استفاده از نمادها (مانند آب‌وهوای ابری شمال به‌عنوان نمادی از ابهام در زندگی شخصیتها) به غنای اثر افزوده است.
نقد و اهمیت کتاب:
این رمان به دلیل پرداخت واقعگرایانه به مسائل خانوادگی و فرهنگی، از آثار شاخص ادبیات معاصر ایران محسوب میشود. برخی منتقدان معتقدند پیرزاد در این کتاب، به‌جای پیرنگ پیچیده، بر روانشناسی شخصیتها و فضاسازی تأکید کرده که همین موضوع، داستان را به اثری تأمل‌برانگیز و انسانی تبدیل میکند. هرچند ریتم کند داستان ممکن است برای برخی خوانندگان چالش‌برانگیز باشد، اما همین آرامش، فرصتی برای همذات‌پنداری با شخصیتها فراهم میکند.
کتاب "عادت می کنیم" به چه کسانی پیشنهاد می شود؟
- علاقهمندان به داستانهای کمحرکه اما عمیق با تمرکز بر روابط انسانی.
- کسانی که به ادبیات مرتبط با مسائل هویتی و خانوادگی علاقه دارند.
- خوانندگانی که به دنبال آثاری با نثر شاعرانه و توصیفهای بصری قوی هستند.
"عادت میکنیم" کتابی است درباره تلاش برای زنده ماندن در میان موج تغییرات، درباره سکوتهایی که گاه از فریادها رساترند و درباره خانواده هایی که عادت کردن را به جای جنگیدن انتخاب میکنند. این اثر، مانند دیگر کارهای زویا پیرزاد، اثری است که پس از بستن کتاب، همچنان در ذهن خواننده میماند.
زویا پیرزاد (ارمنی: Զոյա Փիրզադ; زاده ۱۳۳۱ در آبادان) نویسنده ارمنی‌تبار اهل ایران است که سال ۱۳۸۰ با رمان چراغها را من خاموش میکنم جوایزی همچون بهترین رمان سال پکا، بهترین رمان سال بنیاد هوشنگ گلشیری، کتاب سال وزارت ارشاد جمهوری اسلامی و لوح تقدیر جایزه ادبی یلدا را به دست آورد و با مجموعه داستان کوتاه طعم گس خرمالو یکی از برندگان جشنواره بیست سال ادبیات داستانی در سال ۱۳۷۶ و جایزه «کوریه انترناسیونال» در سال ۲۰۰۹ شد. وی تمام آثارش را به فرانسوی ترجمه کرده است.
