کتاب آدم خواران | ژان تولی | ترجمه احسان کرم ویسی

پیش‌زمینه تاریخی کتاب "آدم‌خواران"

داستان بر اساس قتل آلن دو مونه (Alain de Monéys) در سال ۱۸۷۰ میلادی در روستای «هوتِفوی» (Hautefaye) فرانسه است. او که یک نجیبزاده جوان و محبوب بود، به اشتباه متهم به طرفداری از پروس (دشمن فرانسه در جنگ فرانسه-پروس) شد و توسط جمعیت خشمگین روستا زنده زنده سوزانده و خورده شد! این واقعه به عنوان یکی از وحشیانه ترین نمونه های خشونت جمعی در تاریخ اروپا ثبت شده است.

خلاصه داستان "آدم خواران"

تولی در این رمان، لحظه به لحظه این تراژدی را با جزئیاتی خونین و تکان دهنده بازسازی می‌کند. او نشان می‌دهد چگونه شایعات، ترس و کینه های طبقاتی میتواند گروهی از مردم عادی را به هیولایی تبدیل کند که حتی از خوردن گوشت همنوع خود ابایی ندارند. شخصیت اصلی، آلن دو مونه، به عنوان قربانیِ بیگناهی تصویر میشود که در اوج بی عدالتی، گرفتار خشم کورکورانه مردم میشود.

درونمایه های اصلی:

• خشونت جمعی و هیستری عمومی: چگونه ترس و جهل میتواند انسانها را به وحشیگری سوق دهد.
• طبقات اجتماعی و کینه های تاریخی: تقابل بین اشرافزادگان و دهقانان فقیر.
• رسانه و شایعه: نقش شایعات در تحریک خشونت.
• انسان در مقام حیوان: مرز باریک بین تمدن و بربریت.

سبک نویسنده:

• گروتسک و اکسپرسیونیسم: توصیف صحنه های خشونت با زبانی اغراق آمیز و تصاویر آزاردهنده.
• طنز سیاه: نقد جامعه با استفاده از کنایه های تلخ (مثلاً مردم روستا در حالی که آلن را میخورند، درباره صلح و آشتی سخنرانی میکنند!).
• روایت چندصدایی: استفاده از دیدگاههای مختلف (شخصیتهای روستا، قربانی، ناظران) برای نمایش پیچیدگی فاجعه.

انتقادات و جوایز:

• این کتاب در فرانسه جنجال برانگیز شد و بحث های زیادی درباره اخلاق در ادبیات و بازنمایی خشونت برانگیخت.
• برخی منتقدان آن را «سند ادبیِ وحشت» نامیدند که انسانیتزدایی از جامعه را به شکلی هنرمندانه افشا میکند.
• از آثار دیگر ژان تولی: "خاطرات یک عشق دیوانه" (درباره مارکیز دو مونتسپن) و "من، شارلوت کوردی" (درباره قاتل انقلابی فرانسه).

این کتاب به چه کسانی پیشنهاد می شود؟

• اگر به رمانهای تاریخیِ تاریک با پایه واقعی علاقه دارید.
• اگر میخواهید عمق خشونتپذیری انسان و نقش جامعه در شکلگیری آن را درک کنید.
• اگر از ادبیاتی استقبال میکنید که مرزهای اخلاقی را به چالش میکشد و خواننده را مجبور به تأمل میکند.

ژان تولی (Jean Teulé)، متولد ۲۶ فوریه ۱۹۵۳، کاریکاتوریست، فیلم‌نامه‌نویس و رمان‌نویس فرانسوی بود. او علاوه بر فعالیت در تصویرسازی و ساخت فیلم، ۱۰ کتاب موفق و پرفروش هم نوشته و از جوایز ادبی نیز سهمی داشت. تولی در زمینهٔ زندگی‌نامه‌نویسی هم فعالیت داشت. او در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۲ از دنیا رفت.